Onvruchtbaarheid is het onvermogen om na een jaar of meer onbeschermde seks zwanger te worden. Hoewel de vruchtbaarheid bij vrouwen afneemt met de leeftijd, is het belangrijk op te merken dat het niet alleen een probleem is dat bij vrouwen voorkomt. Ook mannen kunnen vruchtbaarheidsproblemen hebben.
Ook is onvruchtbaarheid niet hetzelfde als steriel zijn. Er zijn koppels bij wie het wel gelukt is om zwanger te worden na het zoeken van medische hulp. De schatting is dat ongeveer 30% van de onvruchtbaarheid ontstaat door een probleem in het lichaam van de vrouw. Deze problemen kunnen komen van een verscheidenheid van factoren, waarvan er vele behandelbaar zijn.
Daarom is de eerste en belangrijkste stap het vaststellen van de oorzaak van de problemen. Een arts kan de oorzaak van onvruchtbaarheid bij vrouwen op verschillende manieren vaststellen. Deze omvatten onder andere:
- het spreken van een vruchtbaarheidsarts
- het krijgen van bloedonderzoeken
- een echo of röntgenfoto’s van het bekken
- een laparoscopie
Oorzaken van onvruchtbaarheid
Hieronder gaan we in op de meest voorkomende oorzaken van onvruchtbaarheid bij vrouwen.
1. Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS)
PCOS is een aandoening waarbij de eierstokken abnormaal hoge hoeveelheden androgenen (mannelijke hormonen) afscheiden, die vaak problemen veroorzaken met de ovulatie. Vrouwen met PCOS hebben vergrote eierstokken die meerdere kleine cysten bevatten.
2. Endometriose
Endometriose ontstaat wanneer de endometriosecellen (cellen in de baarmoeder) buiten de baarmoeder groeien. De afwijkende anatomie als gevolg van deze aandoening kan de functie van de eileiders blokkeren of veranderen. Dan verhindert dit dat sperma de eicel bereikt om deze te bevruchten.
3. Vleesbomen
Vleesbomen zijn niet-kankerachtige massa’s die in de baarmoeder of baarmoederhals verschijnen. Eén van de vier vrouwen tussen 30 en 40 jaar heeft last van vleesbomen in de baarmoeder.
Vleesbomen kunnen verstoppingen in de eileiders veroorzaken, waardoor het embryo zich niet aan de baarmoederwand kan hechten en zo een miskraam kan veroorzaken. De impact van deze aandoening op de vruchtbaarheid hangt ook af van hun grootte en locatie.
4. Vroegtijdige overgang
Een vroegtijdige overgang wordt ook wel prematuur ovarieel falen genoemd. Het is een aandoening waarbij de eierstokken eerder dan normaal stoppen met ovuleren. De gemiddelde leeftijd van de menopauze ligt tussen de 45 en 55 jaar. Andere oorzaken hiervan kunnen bijvoorbeeld zijn:
- schildklierproblemen
- genetische aandoeningen
De leeftijd van een vrouw is ook een belangrijke factor en de belangrijkste indicator van haar vermogen om zwanger te worden. De bevruchtingskansen voor normale gezonde paren zijn in het gunstigste geval 20-25% per menstruatiecyclus. Zodra een vrouw de leeftijd van 35 jaar bereikt, begint haar vruchtbaarheid af te nemen.
Op de leeftijd van 40 jaar schatten deskundigen dat haar bevruchtingskansen tussen de 8-10% per maand liggen. Op 43-jarige leeftijd daalt het dan tot misschien wel 1-3% per maand.
Naast een daling van de zwangerschapskansen die verband houden met de leeftijd van de vrouw, is er ook een significante toename van het risico op miskramen en chromosoomafwijkingen bij de baby.
5. Onregelmatige menstruatie
Onregelmatige menstruatie kan wijzen op een ovulatieprobleem. De gemiddelde duur van de menstruatiecyclus is 28 dagen, maar kan variëren van 25 tot 35 dagen.
De cyclus is afhankelijk van een complexe interactie van hormonen, zodat elke hormonale onevenwichtigheid een onregelmatige menstruatie kan veroorzaken. Hoewel een onregelmatige menstruatiecyclus in de meeste gevallen niet gevaarlijk is, is het belangrijk om de oorzaak te onderzoeken.
6. Onvruchtbaarheid zonder verklaring
Geschat wordt dat ongeveer 10% van de onvruchtbaarheid onverklaarbaar is, zelfs na een grondige medische onderzoeken.
Vruchtbaarheidsbehandelingen
Zodra de oorzaak van de onvruchtbaarheid is vastgesteld, kan een behandelplan worden opgesteld. De opties van een behandeling voor onvruchtbaarheid bij vrouwen bespreken we hieronder.
1. Ovulatie-inductie
Bij ovulatie-inductie worden medicijnen (Clomid of een follikelstimulerend hormoon) gebruikt om de ovulatie te reguleren en de eierstokken te stimuleren. De ovulatie-inductie wordt ook vaak gecombineerd met intra-uteriene inseminatie. Bij deze procedure wordt het sperma rechtstreeks in de baarmoeder van de vrouw ingebracht om de kans op bevruchting te vergroten.
2. Operatie
Bij vrouwen kan een operatie ook vaak de kans op bevruchting verbeteren. Dit is vooral nuttig wanneer de oorzaak van onvruchtbaarheid in het verleden veroorzaakt wordt door:
- ontstekingen
- infecties
- littekens
Deze kunnen door aandoeningen zijn veroorzaakt zoals:
- vleesbomen
- endometriose
- baarmoederproblemen
3. In Vitro Fertilisatie (IVF)
Een koppel kan gebruik maken van IVF wanneer de onvruchtbaarheid niet is verholpen door andere medische of chirurgische ingrepen. IVF is de bevruchting van de eicel door sperma in een incubator buiten het lichaam. Daarna brengt de specialist het embryo terug in de baarmoeder.
Hoewel onvruchtbaarheid voor jou en je partner een uitdagende ervaring kan zijn, is het goede nieuws dat behandeling meestal mogelijk is. Wanhoop daarom zeker niet!
