Vanaf een leeftijd 2 jaar oud zou elk kind moeten leren hoe ze hun emoties kunnen beheersen. Het is geen gemakkelijke taak! Als we als volwassenen al moeite hebben om goed om te gaan met wat we voelen, hoe kunnen we onze kinderen dan leren beheersen wat ze voelen?
Stel jezelf echter eerst de volgende vraag:
- Hoe vaak heeft je kind je je geduld zien verliezen in de file?
- Hoe vaak heeft hij of zij je zien liegen of je iemand zien onderbreken terwijl ze spraken?
Draai de rollen nu om en denk:
- Hoe vaak heb je gezien dat je kind zijn broers of zussen plaagde of loog ondanks dat hij wist dat dit niet het juiste was om te doen?
Zowel kinderen als volwassenen hebben vergelijkbare antwoorden: we worden allemaal meegesleept door een emotie die ons op een bepaald moment vervult. Natuurlijk is het iedereen een keer overkomen, ongeacht hoe oud we zijn.
Het belangrijkste is dat we moeten begrijpen dat het correct verwerken van onze emoties een fundamenteel onderdeel is van het mentale en emotionele evenwicht.
Onze emoties kennen, herkennen, verwerken en beheersen
Tegenwoordig betekent het onderwijzen van onze kinderen ook dat we ze moeten helpen om hun emoties te beheersen. Een kind dat kan leren hoe hij zijn emoties kan verwerken en beheersen, kan veel andere aspecten in zijn leven verbeteren, zoals:
- Betere concentratiespanne
- Meer studeren en hoger academisch succes behalen
- Beter in het oplossen van conflicten met klasgenoten
- Beter gedrag
- Verhoogde bedachtzaamheid voor anderen
Hoe kun je ze dat leren? De sleutel ligt in het kennen, herkennen en verwerken van emoties.
In de psychologie zijn er zes basisemoties:
- Angst
- Verrassing
- Afkeer
- Vreugde
- Verdriet
- Woede
Er zijn echter studies die veel meer emoties beschrijven en sommige hebben een lijst tot wel 300 emoties. We zullen echter niet zoveel van onze kinderen vragen. Om te beginnen houden we vast aan de basis.
Strategieën voor het verwerken en beheersen van onze emoties
Enkele emotie-regulerende strategieën die we kunnen gebruiken om onze kinderen te onderwijzen zullen we hieronder bespreken.
Identificeren van emoties
Als ze 5 jaar oud worden, moeten kinderen kunnen vaststellen of ze verdrietig of boos zijn. Bovendien moeten ze weten hoe ze het moeten uiten en op een constructieve manier moeten reageren.
Wanneer ze 10 of 11 jaar oud worden, worden emoties gecompliceerder, maar ze moeten nog leren hoe ze deze gevoelens kunnen identificeren.
Help je kinderen om hun emoties te uiten en te kennen door uitdrukkingen te gebruiken als:
- “We hebben het zo leuk gehad bij oma’s. Je was zo blij.”
- “Ik weet dat je verdrietig bent, omdat je zus niet met je wilde spelen.”
Verduidelijk verwachtingen
Voorkom verrassingen die een boos antwoord kunnen veroorzaken. Je kinderen moeten weten wat er gaat gebeuren, zelfs als ze het niet leuk zullen vinden of het niet willen doen. Houd tegelijkertijd aan je beslissing vast.
Bijvoorbeeld:
- “We gaan naar je tante, omdat ik met haar moet praten. Neem wat speelgoed mee om mee te spelen terwijl we praten.”
- “Ik wil dat je weet dat we over een paar minuten het park zullen verlaten. We moeten naar huis.”
Neem een beslissing
Bereid thuis een stille, comfortabele plek voor met kussens waar je kinderen kunnen reflecteren als het niet zo gaat zoals ze wilden. Door dit te doen, zullen ze weten dat je om hun gevoelens geeft.
Zelfbeheersing en je emoties kunnen beheersen
Om onze emoties onder controle te houden, moeten we geduldig zijn en er doorheen zien te komen. Probeer tijdens een wandeling een spel met je kinderen te spelen en vertel ze dat ze pas kunnen bewegen als je een bepaald woord zegt en dat ze dus moeten wachten (bevroren). Wanneer je het woord zegt, dan mogen ze weer bewegen.
Empathie ontwikkelen
Nodig je kinderen uit om zichzelf in andermans schoenen te verplaatsen. Accepteer dat jij ook kunt voelen wat anderen voelen. Vragen zijn een geweldig hulpmiddel om kinderen te laten nadenken over wat ze voelen en wat ze doen.
Bijvoorbeeld:
- “Ik weet dat je honger hebt en wilt eten. Ik word ook chagrijnig als ik honger heb, maar we moeten op mama wachten.”
- “Hoe denk je dat je zus zich voelde toen je zo tegen haar schreeuwde?”
Moedig aan en prijzen
Moedig positief gedrag aan met lof. Je hoeft geen voorwerpen of cadeautjes te geven, het is genoeg als ze weten dat het wordt erkend dat ze iets goeds hebben gedaan.
Bijvoorbeeld:
- “Je was geweldig! Je hebt me niet onderbroken toen ik aan het bellen was. Ik waardeer dat je op me hebt gewacht.”
- “Dank je wel dat je me hebt geholpen met het dekken van de tafel. Aangezien je me hebt geholpen, mag je een snack kiezen.”
Acties en consequenties
Praten en overeenstemming bereiken over iets is beter dan agressief of gewelddadig reageren. Als een kind zich slecht gedraagt tegenover iemand, dan moet hij of zij leren zich te verontschuldigen. Bovendien moeten kinderen leren hoe ze anderen kunnen vergeven wanneer ze slecht worden behandeld.
Acties hebben consequenties, dus we moeten allemaal leren hoe belangrijk het is om goede beslissingen te nemen. Als een voorbeeld, zou je je kinderen iets kunnen vertellen als:
- “X is nog steeds je vriend, zelfs als hij of zij het speelgoed niet deelt.”
- “Hoewel X je sloeg, kun je hem of haar altijd vergeven en toch vrienden blijven.”
Wees een voorbeeld
In de tijd dat je kind moeilijk is, moet je laten zien dat je in staat bent tot zelfbeheersing. Niets van wat je zegt, heeft een grotere impact dan wat je doet.
Als je schreeuwt, dan zullen je kinderen leren te reageren door te schreeuwen. Als je met ze praat zoals ze zijn, maar met ze praat op een rustige, lage toon, dan zullen ze ook leren hoe ze hun woede te allen tijde kunnen beheersen.
Oefen samen om emoties te kunnen beheersen
In situaties waarin je kinderen boos kunnen worden (bijvoorbeeld wanneer hun vrienden hun speelgoed niet delen), dan moet je ze begeleiden om de beste manier te vinden om te reageren. Help ze bovendien om te bepalen welke manieren ze moeten vermijden.
Praat rustig en laat zien dat je je emoties kan beheersen
Wanneer er een probleem is of een overweldigende situatie, dan moet je kind leren praten zonder door te draaien. Om ze te leren hoe ze de emoties kunnen uiten die ze ontregeld, daarin is jouw voorbeeld essentieel. Je kunt ze iets vertellen als:
- “Ik ben ook boos door de ruzie, maar neem even een adempauze. Wordt even rustig en vertel me wat er is gebeurd.”
- “Ik ben ook moe, maar we kunnen een pauze nemen en je kunt dan verder vertellen wat er is gebeurd.”
Knuffelen
Laat je kinderen niet alleen met hun gevoelens. Laat ze zien dat je geeft om hun teleurstellingen en frustraties. Knuffel ze, laat ze zien dat je ze begrijpt en liefhebt. Het vertrouwen en de veiligheid van jouw liefde zal ze helpen om hun gevoelens beter te beheersen.
Alles gaat voorbij
Ongemakkelijke gevoelens zijn pijnlijk, maar ze gaan voorbij. Woede, verdriet, teleurstelling, frustratie, alles wat je pijn doet, duurt niet voor altijd. In dit soort situaties kun je iets zeggen als:
- “Misschien voel je je nu rot, maar ik beloof je dat je je binnen enkele minuten beter zal voelen.”
- “Ik weet dat je van streek bent en misschien wil je wel even huilen, dus laat het er maar uitkomen. Je zult je daarna beter voelen.”
Maak tijd
Je kinderen zouden moeten weten dat je een moment op de dag tijd maakt om naar hun problemen en zorgen te luisteren, zelfs als je moe, overweldigd of boos bent. Overwin je emoties en geef ze die tijd. Je kunt het volgende zeggen:
- “Vertel me eens hoe het op school was.”
- “Heb je het leuk gehad bij je neef?”
Reflectie
Emoties kunnen ons leven opvrolijken of donkerder maken. Onze kinderen helpen deze te herkennen en te beheersen, is één van de beste geschenken die we ze kunnen geven.
