Dyslexie wordt geclassificeerd als een leesstoornis. Het wordt gekenmerkt door problemen met precisie en vloeiendheid bij het herkennen van woorden, waardoor de kinderen die eraan lijden moeilijkheden hebben met het spellen van woorden.
Met andere woorden: mensen met dyslexie hebben moeite met het lezen en uitspreken van woorden die ze geschreven zien.
Deze aandoening gaat meestal gepaard met problemen bij het schrijven en moeilijkheden met wiskundig redeneren.
Het is belangrijk om te benadrukken dat mensen met dyslexie een normale intellectuele ontwikkeling hebben. De problemen met lezen en schrijven zijn niet te wijten aan intellectuele kwesties.
Wie beïnvloedt dyslexie?
Dyslexie is een ziekte die in de meeste gevallen in de kindertijd wordt gediagnosticeerd. Hoewel het gemakkelijk kan worden gediagnosticeerd bij kinderen, is het een aandoening die gedurende de hele volwassenheid aanhoudt en dit kan ernstige problemen veroorzaken.
Gegevens laten zien dat dyslexie tussen de 5 en 10 procent van de bevolking treft. Praktisch gezien betekent dit dat in een lagere schoolklas van 25 kinderen minstens één van hen dyslectisch zal zijn.
Hoe beïnvloedt dyslexie het leven van mensen?
De eerste problemen doen zich voor tijdens de eerste jaren van het onderwijs. De moeilijkheden met het leren lezen vormen een grote belemmering voor deze kinderen. Dit komt niet alleen voor op academisch niveau, maar het kan ook hun persoonlijke ontwikkeling beïnvloeden. Vaak beïnvloedt het ook hun eigenwaarde.
In veel gevallen leiden deze moeilijkheden tot een desinteresse in lezen. De gevolgen hiervan zijn:
- Onvoldoende of slechte woordenschat.
- Problemen met begrijpend lezen.
- Problemen met het begrijpen, afleiden en tot conclusies komen met betrekking tot moeilijke teksten.
Mensen met dyslexie zijn zich in de overgrote meerderheid van de gevallen bewust van hun beperkingen. Dit verklaart waarom zo veel van deze mensen lijden aan een laag gevoel van eigenwaarde, angst en zelfs depressie.
Waarom ontstaat dyslexie?
Om deze vraag te beantwoorden, moeten we de antwoorden stap voor stap beschrijven.
1. Hoe lezen en schrijven we woorden?
Als het gaat om uitleggen hoe we lezen en schrijven, is de meest geaccepteerde hypothese het dual-route model. Volgens dit model kunnen we een woord schrijven door middel van:
- Het ophalen uit ons geheugen, in het geval dat we het woord al kennen. Dit wordt de ‘lexicale route’ genoemd, die gebaseerd is op de lexicale spellingopslag. Dat betekent dat we informatie in ons geheugen opslaan op basis van hoe we het woord geschreven zien. Zo leren we bijvoorbeeld het woord ‘badkamer’ schrijven. De volgende keer dat we het willen schrijven, halen we het uit ons geheugen, uit onze ‘opslagruimte van woorden’.
- De andere optie is om de fonemen die het woord vormen om te zetten in grafemen. Met andere woorden: de geluiden omzetten in de grafische weergave die daarmee overeenkomt. Dit is de manier die wordt gebruikt bij het schrijven van nieuwe woorden. In de eerste jaren van de kindertijd verwerven we de kennis om deze omzetting van fonemen naar grafemen te maken. We leren dat de letter ‘B’ correspondeert met een geluid en dat de letter ‘S’ correspondeert met een ander geluid. We kunnen dus woorden schrijven die we nog nooit eerder hebben gehoord. Het is heel eenvoudig: we leren de geluiden die de woorden vormen en we stellen ze ons gewoon voor. Deze theorie is gebaseerd op de nieuwste bevindingen van het testen van het hersenbeeld, aangezien het bestaan van een anatomische basis reeds is aangetoond.
2. En wat gebeurt er in de hersenen?
Over het algemeen betekent dit dat de verbindingen tussen de hersengebieden die met taal te maken hebben, verzwakt zijn.
3. Wat zijn de hersengebieden die met taal te maken hebben?
Ten eerste is er het centrum van Broca. Het is te vinden in de frontale kwab in de dominante hersenhelft. Voor het merendeel van de bevolking betekent dat links. Het is echter rechts voor een percentage linkshandige mensen.
In het algemeen is dit gedeelte van de hersenen verantwoordelijk voor de articulatie van woorden, nominatie en stil lezen.
Ten tweede is er het gebied van Wernicke. Dit ligt tussen de temporale kwab en de pariëtaal van de dominante hersenhelft. De belangrijkste functies hebben te maken met het herkennen van gesproken woorden. Dit is ook de zone waar de sequenties die woorden vormen, opgeslagen worden.
Ten slotte bestaat er een gebied dat verband houdt met de pariëtaal en achterhoofdskwabben, die als functie de vorming van woorden hebben.
Welke soorten dyslexie zijn er?
- Fonologische dyslexie. Mensen met dit soort dyslexie maken gebruik van de visuele manier. Dit betekent dat ze de woorden ‘visueel’ lezen. Zo kunnen ze makkelijk woorden lezen die ze al kennen, maar het is onmogelijk om woorden te lezen die ze niet kennen.
- Oppervlakkige (visuele) dyslexie. Mensen met dit soort dyslexie gebruiken de fonologische manier. Zo lezen ze woorden lettergreep per lettergreep. Hierdoor hebben ze het moeilijk als het gaat om woorden waarvan de uitspraak anders is dan hoe het eruit ziet als het geschreven wordt.
- Diepe of gemengde dyslexie. Dit is het ernstigste geval van dyslexie, waarbij beide manieren worden getroffen. Het resultaat is dat er aanzienlijke problemen zijn met het lezen van woorden, meervoudige orthografische fouten en zelfs verwarring als het gaat om de betekenissen van verschillende woorden.
Behandeling
Een behandeling voor dyslexie is heel belangrijk om de kans op meer problemen op lange termijn te verkleinen, zowel op academisch als emotioneel gebied. Het is aangetoond dat revalidatiebehandelingen een enorm effect hebben op kinderen.
De behandeling bestaat over het algemeen uit onder andere:
- Ondersteuning door gespecialiseerde leraren.
- Behandeling met logopedisten.
- Gecontroleerd onderwijs in studietechnieken.
- Registraties/oefeningen ter versterking van wat er in de klas is geleerd.
Gezinshulp speelt ook een belangrijke rol bij de behandeling van dyslexie. Het gaat niet alleen om het motiveren van deze kinderen om vooruitgang te boeken in hun academische en persoonlijke leven.
Daarnaast gaat het om het benadrukken van academisch versterkende activiteiten. Dat zal ervoor zorgen dat hun studietechnieken sterk verbeteren, vooral als het gaat om schrijven en lezen.
Ook is het belangrijk om kinderen te laten deelnemen aan activiteiten die hun gevoel van eigenwaarde versterken en hun stemming verbeteren, zoals sport, buitenschoolse activiteiten enzovoort. Als het kind ernstige problemen heeft met angst of depressie, moet je medische hulp inroepen.
