We hebben het vaak over stress, maar niet op een heel specifieke manier. Hierdoor plaatsen we al onze ongemakken (mentaal en fysiek) vaak in dezelfde categorie. Het label is misschien accuraat, maar het kan ertoe leiden dat we de echte negatieve effecten van stress vergeten.
Je hoeft geen expert te zijn om de effecten van stress te kunnen identificeren. Het is namelijk vooral een kwestie van je lichaam kennen, je bewust zijn van je kunnen en uiteraard van goed geïnformeerd te zijn.
Onthoud dat deze informatie niet bedoeld is om je te overrompelen. In plaats daarvan zou het je moeten helpen om beter voor jezelf te kunnen zorgen.
De fysiologie van stress
Geloof het of niet, een beetje stress is best goed.
Dit komt omdat het deel uitmaakt van het zogenaamde vecht-of-vluchtsysteem. Met een beetje stress verhogen we daardoor ons werktempo en worden we efficiënter.
Overmatige stress of chronische stress beïnvloedt echter direct drie systemen in ons lichaam:
- hormoonstelsel
- zenuwstelsel
- immuunsysteem
Hieruit kan dan een indrukwekkend aantal negatieve effecten optreden.
- Stress activeert alle verbindingen van onze hersenen en veroorzaakt zo een kettingreactie.
- Dit veroorzaakt hormoonafscheiding en stimuleert de hypofyse. Deze geeft tegelijkertijd corticotropine (ACTH) af.
- Vervolgens activeert corticotropine de bijnieren. Dit veroorzaakt productie van onder andere:
- adrenaline (epinefrine)
- noradrenaline (norepinefrine)
- corticosteroïden (aldosteron)
- glucocorticoïden (cortisol)
Deze reactie en abnormale hormonale afscheiding beïnvloedt alle organen in het lichaam. Het beïnvloedt ook rechtstreeks het immuunsysteem.
De fasen van stress
Hans Selye, een arts in de endocrinologie uit Montreal (Canada), verdeelde de reactie van het lichaam op stress in drie fundamentele fasen: de alarmfase, de weerstandsfase en de uitputtingsfase.
Alarmfase
Ten eerste is deze fase verantwoordelijk voor bepaalde positieve effecten van stressvolle prikkels. In deze fase wordt het sympathische zenuwstelsel geactiveerd. Afscheiding van adrenaline en noradrenaline vindt plaats.
Dit verhoogt je concentratie en aandachtscapaciteit. De onmiddellijke effecten kunnen onder andere arteriële hypertensie, verhoogd hartritme en zweten zijn.
Deze fase zou slechts van korte duur moeten zijn.
Weerstandsfase
Deze fase is het gevolg als de alarmfase langer duurt dan het zou moeten.
Op dit punt vinden metabole veranderingen plaats. Je organen beginnen dan te lijden onder de negatieve effecten van spanning van het zenuwstelsel en de resulterende hormoonafscheiding.
Uitputtingsfase
Tenslotte verandert het lichaam door de onbalans van de betrokken systemen als reactie op de stress.
De symptomen die men hier ervaart zijn de typische ziektes waar mensen die onderhevig zijn aan stress de neiging hebben aan te lijden.
De negatieve effecten van stress
Op het spijsverteringsstelsel
Onder de belangrijkste negatieve effecten van stress op dit systeem komen onder andere voor:
- maagzweren
- prikkelbare darm syndroom
- colitis ulcerosa
- vermoeidheid
- gastritis
Ook draagt het bij aan slechte voedingsgewoonten. Denk bijvoorbeeld aan onregelmatig eten, junkfood eten, helemaal niet eten en ander gerelateerd gedrag.
Op het ademhalingssysteem
Stress kan zowel direct als indirect op dit systeem van invloed zijn.
Indirect kan het iemands neiging tot luchtwegaandoeningen vergroten. Dit komt door het verzwakkende effect dat het heeft op het immuunsysteem.
Het kan ook direct leiden tot hyperventilatie, kortademigheid, astma en een verstikkend gevoel.
Op het cardiovasculaire systeem
Dit is één van de systemen die het meest wordt beïnvloed door stress. Sommige van de effecten ervan kunnen zelfs fatale gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan:
- tachycardie
- arteriosclerose
- angina pectoris
- hartinfarct
- extrasystolen
- chronische tachycardie
- enz.
Op de spieren en huid
In deze zin kan stress schuil gaan onder andere symptomen. Het kan onder andere acne, psoriasis, jeuk en dermatitis veroorzaken. Het kan ook leiden tot spierkrampen, pijn, stijfheid, de hik hebben, hyperreflexie en plaatselijke kaalheid.
Op het zenuwstelsel
Helaas zijn de effecten van stress zo gevarieerd dat ze ons laten nadenken over de levensstijl die we hebben en de gevolgen ervan.
De negatieve effecten van stress kunnen leiden tot verlies van zowel fysieke als mentale integriteit.
We moeten onze psycho-emotionele gezondheid op dit punt niet in gevaar brengen. Daarom moeten we op zoek gaan naar hulpmiddelen en professionele hulp.
We moeten onszelf namelijk beter leren te begrijpen, voor onszelf te zorgen en meer van onszelf te houden, zodat we verder kunnen.
