Chronische obstructieve longziekte, beter bekend als COPD, is een aandoening die langzaam verergert over een lange periode. Het beïnvloedt je longen en maakt het moeilijk om te ademen. Dit levert problemen op bij het uitvoeren van onze dagelijkse taken. De symptomen van COPD bedreigen dus onze kwaliteit van leven.
Vaak wordt de term COPD gebruikt om chronische bronchitis en emfyseem te beschrijven. Dit zijn twee progressieve longziekten die afzonderlijk of samen kunnen voorkomen. De meest voorkomende vorm van COPD is een combinatie van deze 2 aandoeningen.
Chronische bronchitis
Zoals de naam aangeeft, is het een chronische ontsteking (constant) van de luchtwegen (bronchiën) in de longen. Chronische bronchitis wordt gedefinieerd als een hoest die slijm produceert. Deze hoest is dagelijks en houdt gedurende tenminste 3 maanden aan. Daarnaast treedt deze klacht gedurende twee of meer opeenvolgende jaren op.
Bronchitis zorgt ervoor dat de longen overtollig slijm produceren om de bronchiën vochtig te houden. Dit veroorzaakt het hoesten en vernauwing van de luchtwegen, waardoor het moeilijk wordt voor de zuurstof om vrij te stromen. Als gevolg hiervan heeft de patiënt het gevoel dat hij lucht tekort komt.
Emfyseem
Emfyseem treedt op wanneer de longblaasjes in de longen hun elasticiteit verliezen en groter worden en pijn beginnen te doen. Dit maakt de overdracht van zuurstof uit de longen naar de bloedbaan minder efficiënt. De longblaasjes zakken in elkaar, wat betekent dat ze de microscopische luchtwegen, de kleine bronchiën genaamd, niet kunnen ondersteunen. Dit levert ademhalingsproblemen op die het extreem moeilijk maken om in en uit te ademen.
Wat zijn de symptomen van COPD?
De symptomen van COPD ontwikkelen zich meestal langzaam in de loop van vele jaren. De meeste dagen zijn de belangrijkste symptomen van COPD:
- moeizame ademhaling
- piepende ademhaling
- benauwdheid in de borst
- productieve hoest (ophoesten van slijm).
Een arts zal bepalen of de COPD mild, matig of ernstig is, afhankelijk van de verschillende factoren. Ten eerste zal hij bekijken of de patiënt symptomen van COPD heeft. Hoeveel moeite het kost voor de persoon om uit te ademen. Ook wordt er gekeken naar hoeveel het dagelijks leven van deze persoon beperkt wordt.
Dan zal hij nagaan of de patiënt frequente infecties in de luchtwegen heeft (verkoudheid of griep). Of hij een chronisch productieve hoest heeft (aanhoudend). Tevens word er gekeken hoe vaak er sprake is van een exacerbatie. Het moet opgemerkt worden dat mensen met COPD over het algemeen last hebben van exacerbaties. Dit zijn verslechteringen, zogenoemde uitbraken van de situatie. Vaak wordt dit veroorzaakt door een infectie in de luchtwegen, zoals een verkoudheid.
Ernstige COPD
In het ernstige stadium van COPD kunnen er ook andere symptomen en tekenen van ernstige longziekte zijn, zoals:
- Een blauwe tint op de huid (cyanose).
- Vocht vasthouden, wat kan leiden tot zwelling in de voeten, enkels en benen.
- Extreme vermoeidheid
- Ongewenst gewichtsverlies
Wat veroorzaakt COPD?
De overgrote meerderheid van de gevallen van COPD wordt veroorzaakt door roken. Door blootstelling aan secundaire tabaksrook, vooral tijdens de kindertijd, kan je risico op het ontwikkelen van COPD toenemen. In sommige gevallen kan COPD echter het gevolg zijn van langdurige blootstelling aan stof of chemische rook op het werk. Luchtverontreiniging draagt ook bij aan de ontwikkeling en verergering van de symptomen.
Risicofactoren
Naast roken en blootstelling aan stof en rook, waardoor je risico loopt, zijn er verschillende andere factoren die de kans op het ontwikkelen van COPD kunnen verhogen. Deze factoren zijn:
- Familiegeschiedenis van COPD (vooral als ze een roker waren).
- Familiegeschiedenis van astma (en als ze daar gedurende lange tijd aan hebben geleden).
- Problemen met luchtwegen en longen tijdens de kindertijd.
Tests en diagnose
Om een diagnose voor COPD te krijgen, zal een arts de patiënt evalueren. Aan de hand van bepaalde tests zal hij meer te weten komen over de gezondheidstoestand van de persoon. Nog meer dan het duidelijke beeld van de symptomen en de informatie verkregen door het interviewen van de patiënt.
Natuurlijk moet de arts controleren of de patiënt een roker is of dat hij ooit gerookt heeft en of hij ergens werkt waar er sprake is van blootstelling aan stof, gassen of rook.
De testen waarmee ze de achtergrond van de gezondheidstoestand van de patiënt kunnen verkennen zijn:
- Longfunctie-onderzoek. Spirometrie is een longfunctietest die de patiënt laat ademen in een machine die een spirometer wordt genoemd. De belangrijkste waarden voor het diagnosticeren van COPD zijn de totale hoeveelheid uitgeademde lucht en de hoeveelheid uitgeademd in één seconde.
- Een thoraxfoto of een CT-scan. Deze onderzoeken kunnen kenmerken vertonen die suggereren dat het mogelijk is dat iemand COPD heeft. Deze afbeeldingen kunnen helpen om andere aandoeningen te onthullen die de symptomen zouden kunnen veroorzaken.
- Het meten van het gas in het arteriële bloed. Met deze tests kun je de hoeveelheid zuurstof en koolstofdioxide in de bloedbaan meten. Dit helpt om te kunnen evalueren hoe goed de longen functioneren.
Complicaties
- Angst en depressie
- Hartinsufficiëntie
- Type 2-diabetes
- Pulmonale hypertensie (hoge arteriële druk en de bloedvaten van de longen)
- Polycythemia (toename van rode bloedcellen)
- Osteoporose (een aandoening waarbij de botten minder dicht en sterk worden, wat het risico op fracturen verhoogt)
Wanneer moet je met een arts overleggen?
Wanneer iemand een roker is geweest, ouder dan 35 jaar is en de volgende symptomen vertoont:
- Moeilijkheden met ademhalen en ook een piepend geluid tijdens het ademhalen. In eerste instantie wordt dit meestal alleen opgemerkt tijdens lichamelijke activiteit.
- Productieve hoest (hoesten met slijm) die de persoon een paar keer per dag, de meeste dagen treft.
- Lijdt veelvuldig aan infecties van de luchtwegen (zoals verkoudheid die een hoest veroorzaken).
Wat kan eraan gedaan worden?
Het belangrijkste dat je zelf kunt doen als je COPD hebt, is om direct te stoppen met roken. Het zal je hoest verbeteren, je moeilijkheid om te ademen verminderen en ook longschade verminderen.
COPD is een progressieve ziekte en helaas is er geen remedie voor. Het is ook niet mogelijk om de longschade die al is ontstaan terug te draaien. Er zijn echter behandelingen beschikbaar die helpen om de longfunctie te verbeteren. Ook kunnen ze de symptomen verlichten en de progressie van de ziekte te vertragen.
