Veel mensen hebben moeilijkheden om in slaap te vallen of om zonder onderbreking verder te slapen. Slapeloosheid is tegenwoordig een probleem dat heel vaak voorkomt. We spreken van verschillende vormen van slapeloosheid op basis van de oorzaak, de tijdsduur of de gevolgen. In dit artikel hebben we het over de meest belangrijke vormen van deze slaapstoornis.
Wat is slapeloosheid?
Als we één nacht niet kunnen slapen omdat we liggen te piekeren dan is dat vrij normaal. Wanneer je de nacht vóór een grote gebeurtenis (een reis, een beslissing, een huwelijk, enzovoort) niet in slaap valt dan hoef je je nog geen zorgen maken.
Het wordt echter wel een probleem als niet kunnen slapen de regel wordt in plaats van de uitzondering.
Een groot deel van de wereldbevolking wordt getroffen door slapeloosheid. Het kan optreden wanneer je gaat slapen of ’s morgens vroeg (je wordt dan wakker en kan niet meer inslapen).
Er bestaan verschillende vormen van slapeloosheid. Eén manier om deze slaapstoornis in te delen is op basis van de tijdsduur.
- Acuut wanneer het minder dan één maand duurt.
- Subacuut als het tussen de vier en de zes weken blijft duren.
- We spreken van chronisch wanneer het probleem langer dan zes maanden duurt en niet opgelost wordt.
Slapeloosheid kent vele oorzaken. Maar het is vooral te wijten aan psychologische veranderingen zoals stress, depressie of angst.
Bij sommige mensen is het een gevolg van een verstoring in het hormonenevenwicht. Het kan ook verband houden met bepaalde problemen in het circadiaanse ritme (dit bepaalt wanneer je slaapt en wakker bent).
Maar we moeten beseffen dat slapeloosheid ook andere oorzaken kan hebben. Dit zijn er enkele van:
- De plaats waar je slaapt is in een slechte staat.
- Onregelmatige slaapgewoonten
- Uitgebreide maaltijden
- Gebruik van stimulerende middelen (koffie, alcohol, drugs, enzovoort)
Sommige mensen hebben last van slapeloosheid na een chirurgische ingreep. Het kan ook optreden wanneer iemand afkickt van alcohol. Andere mogelijke oorzaken zijn PTSS of een bijwerking van bepaalde medicatie.
Hoe kan je slapeloosheid onder controle houden?
We kunnen voorkomen dat dit probleem optreedt. Bovendien kunnen we vermijden dat het een chronische stoornis wordt. Gezonde gewoonten zullen je hierbij helpen:
- Gebruik ’s avonds geen stimulerende middelen.
- Eet een lichte avondmaaltijd.
- Neem beweging voordat het avond is.
- Houd rekening met hoe je slaapkamer is ingericht. Verminder licht en geluid.
- Zorg voor een routine in de uren van slaap en wakker zijn.
- Neem ’s avonds een ontspannend bad.
- Kijk geen televisie en gebruik je smartphone niet in bed.
- Vermijd om overdag lange dutjes te doen.
Slaap is onontbeerlijk voor ons lichaam. Want het herstelt en vernieuwt het lichaam. Het regelt ook de temperatuur van het lichaam en bereidt het voor op de activiteiten van de volgende dag.
Dit betekent dus dat slapeloosheid veel negatieve gevolgen kan hebben. Dit zijn de meest opvallende:
- Moeilijkheden om je te concentreren of iets te onthouden.
- Vermoeidheid, twijfel, lusteloosheid.
- Ongelukken in het verkeer of op het werk.
- Ergernis, depressie en een slecht humeur.
- Desoriëntatie en existentiële crisis.
Welke vormen van slapeloosheid bestaan er?
De vormen van slapeloosheid worden in drie grote groepen opgedeeld: de vorm hangt af van de duur, de intensiteit en het moment van het optreden van slapeloosheid.
Vormen van slapeloosheid op basis van tijdsduur
Voorbijgaand of acuut
We spreken van dit type wanneer de aandoening maximaal vier weken duurt. Het kan bijvoorbeeld een gevolg zijn van je slaappatroon, van de momenten waarop je werkt, of van de geografische locatie (we kennen dit als “jetlag”).
Deze soort slapeloosheid kan ook door andere dingen veroorzaakt worden. Mogelijke oorzaken zijn stress, persoonlijke problemen of een overmatig gebruik van koffie of alcohol.
Korte termijn of subacuut
In dit geval duurt het probleem tussen de vier en de zes weken. Dit komt vaker voor bij mensen die een groot ongeluk hebben meegemaakt of die een geliefde verloren hebben.
Ook mensen met PTSS hebben vaak last van dit type insomnia.
Lange termijn of chronisch
Bij chronische slapeloosheid duurt het probleem langer dan drie maanden. Het kan ook aanhouden tot de persoon het probleem laat behandelen. In de meeste gevallen is het te wijten aan een chronische lichamelijke of geestelijke aandoening.
Vormen van slapeloosheid op basis van intensiteit
Lichte slapeloosheid
Dit is de onschuldigste aandoening. Dat komt omdat het geen echt negatieve gevolgen heeft voor de levenskwaliteit van de persoon die er last van heeft.
Mensen staan de volgende dag vermoeider op en hebben weinig zin om te gaan werken. Maar het vormt geen risico voor hun gezondheid.
Matige slapeloosheid
Wanneer insomnia vaker begint op te treden dan zijn de effecten zichtbaarder en belangrijker.
Dag na dag zal het duidelijker worden in het gedrag van de persoon. Je ziet het in meerdere dingen: ergernis, angst en minder presteren op het werk.
Een slecht humeur komt in dit geval vaak voor. Mensen die met dit probleem kampen zullen ook moeilijkheden ondervinden om informatie te onthouden.
Ernstige vorm
De slaapstoornis heeft hier een grotere intensiteit. Bovendien is het goed te merken in het leven van de betrokken persoon.
Ze zijn niet in staat om hun dagelijkse taken uit voeren. De reden is dat ze zelfs onvoldoende energie hebben om uit bed te komen.
Hun gemoedstoestand is ook grilliger. Om de situatie om te keren kan je medicatie of bepaalde supplementen nemen.
Vormen van slapeloosheid op basis van het moment van optreden
Aanvang of in het begin
We stellen vast dat we moeilijk in slaap raken. Een ander kenmerk is dat we problemen hebben om door te slapen tot ’s morgens vroeg.
De persoon vindt geen goede manier om te slapen (schaapjes tellen, lezen, meditatie, ontspannende muziek, enzovoort).
Vaak wordt dit type insomnia veroorzaakt door angst of problemen. Daardoor is het niet mogelijk om je hersenen voldoende tot rust te laten komen.
Handhaving of in het midden
In dit geval treedt het probleem op in de vroege ochtenduren. Je slaagt er wel in om in slaap te vallen maar vroeg in de morgen word je wakker en je kan niet meer slapen.
Het kan ook gebeuren dat je meerdere keren wakker wordt tijdens de nacht.
Aan het einde
Men spreekt hier ook van ontwaken in de vroege ochtend. In dit geval wordt de persoon wakker vóór de wekker afloopt.
Dit kan te wijten zijn aan het feit dat je kamer onvoldoende verduisterd is. Dan open je je ogen bij de eerste zonnestralen. Het kan ook veroorzaakt worden door veel zorgen omdat er de volgende dag een belangrijke gebeurtenis plaatsvindt.
